در نشست نقد و بررسی «سایدا» عنوان شد؛

نقش‌های بانوان در عصر حاضر بسیار متنوع و تاثیرگذار است/ تاکید رمان «سایدا» بر قدرت زندگی

• یک نویسنده و منتقد ادبی با اشاره به اینکه رمان «سایدا» بر اهمیت و قدرت زندگی تأکید دارد، گفت: نقش‌های بانوان در عصر حاضر بسیار متنوع و تاثیرگذار است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در قم، مرضیه نفری نویسنده و منتقد ادبی در نشست نقد و بررسی رمان «سایدا» که در کتابخانه حرم حضرت معصومه (س) برگزار شد، با تاکید بر اینکه زن‌ها امروز نقش‌های مختلف در جامعه دارند، گفت: نقش‌های بانوان در عصر حاضر بسیار متنوع و تاثیرگذار است و این نقش‌ها در قالب روایت‌های اجتماعی و فرهنگی شکل می‌گیرد. تغییرات در سبک زندگی جهانی و تربیت کودکان نیز بر این نقش‌ها تأثیر گذاشته است، به گونه‌ای که ساختارهای سنتی و نقش‌های مادرانه در حال تحول هستند.

وی ادامه داد: این تنوع نقش‌ها و تفاوتشان با قبل و همین‌طور تغییرات سبک، روایت زنان امروز ایران را ضروری می‌کند. نویسنده تصویرهایی از زنان متفاوتی را در حال حرکت در جاده پرفراز و نشیب توصیف می‌کند که هر کدام نماد نقش‌های متفاوت زنان هستند؛ یکی زایمان کرده و مادر است، دیگری در حال تحمل سختی‌ها و سرمای زندگی، اما همچنان امیدوار و مقاوم باقی می‌ماند.

نفری تصریح کرد: این تصاویر نشان‌دهنده سختی‌ها و چالش‌هایی است که زنان باید تحمل کنند، اما در عین حال زندگی و استمرار نقش‌هایشان را حفظ می‌کنند. نویسنده بر اهمیت ثبت و روایت این نقش‌ها تأکید کرده است تا بتواند آن‌ها را ماندگار کند. برای این منظور، باید این داستان‌ها در قالب فیلم، کتاب یا روایت‌های دیگر به تصویر کشیده شوند تا اثرگذار و پایدار بمانند. نویسنده معتقد است که داستان‌ها باید در بستر مناسب روایت شوند و نقش‌های متکثر زنان در جامعه ایران باید به خوبی نشان داده شوند، زیرا این روایت‌ها به درک بهتر و شناخت کامل‌تر از شخصیت‌های زن کمک می‌کند.

این نویسنده در ادامه بیان کرد: داستان با چرخ‌فلکی که در آن نقش مهمی دارد به چرخش‌های زندگی و نوسانات آن اشاره می‌کند. خواننده از ابتدا و در طول داستان با نماد چرخ‌فلک دنیا روبه‌رو می‌شود که نماد تغییرات مداوم و ناپایدار زندگی است. این چرخ در بخش‌هایی بالا و پایین می‌رود، نشان‌دهنده حالاتی از شادی و ناراحتی است؛ به گونه‌ای که گاهی اوقات زندگی در حالت خوشبختی و گاهی در حالت ناامیدی قرار دارد. حتی در تصویر چرخ و فلک، می‌توان دید که کودکان نیز با هیجان یا ترس به بالا و پایین رفتن آن واکنش نشان می‌دهند، که نماد توانایی‌ها و احساسات متفاوت انسان‌ها است.

نفری اضافه کرد: در «سایدا»، قدرت زندگی به عنوان عنصری برجسته مطرح شده است؛ جایی که زندگی همچنان ادامه دارد و نجات از ناامیدی و خودکشی ممکن است، که این نشان‌دهنده قدرت بقا و امید در سایدا است. بخش‌هایی از داستان تلخ و شیرین هستند، اما در نهایت نویسنده نگاه مثبتی به پایان داستان دارد و معتقد است که زندگی در حال حرکت است و این حرکت، حتی با وجود شکست‌ها، ادامه دارد. در سراسر رمان، شخصیت‌ها از ناامیدی و یأس عبور می‌کنند و روح زندگی در آن‌ها زنده است، گویی که زندگی در هر حالتی جاری است. نویسنده قصد دارد داستان را از دیدگاه شخصی خودش روایت کند، به گونه‌ای که مخاطب بتواند با شخصیت‌ها ارتباط برقرار کند.

این منتقد افزود: شخصیت اصلی داستان، محمد، استاد دانشگاه است که پس از مرگش، زنی جوان و باردار که همسرش است، وارد داستان می‌شود. این زن در بیمارستان حضور دارد و نقش مهمی در روایت ایفا می‌کند، به عنوان نمادی از محبت و عشق که در کنار شخصیت‌های دیگر، به آرامی و پیوستگی مسیر زندگی ادامه می‌دهد. حرکت آهسته و پیوسته شخصیت‌ها، نشان‌دهنده روند طبیعی و آرام زندگی است؛ حتی زمانی که احساس می‌شود حرکت متوقف شده است، دوباره زندگی به حرکت در می‌آید، همانند عشق و محبت که زنده و جاری است.

وی بیان کرد: در بخش دیگری از داستان، فضای مجازی و زندگی در اینستاگرام نیز به عنوان نمادهای زندگی مدرن و فریبنده مورد اشاره قرار گرفته‌اند؛ جایی که تعداد زیادی از جوانان تنها برای دیده شدن و محبوبیت در فضای مجازی، زندگی می‌کنند و از زندگی واقعی غافل می‌شوند. در مقابل، زندگی واقعی و روابط انسانی، در داستان به عنوان چیزی ارزشمند و جالب نشان داده شده است، که در کنار این فضای مجازی، ارزش و اهمیت خود را حفظ می‌کند. در مجموع، داستان بر اهمیت و قدرت زندگی تأکید دارد و نشان می‌دهد که حتی در سخت‌ترین شرایط، امید و عشق می‌تواند انسان را به سمت آینده‌ای بهتر هدایت کند. این روایت، پیوندی عمیق با مفاهیم زندگی، مرگ، عشق و امید دارد و سعی می‌کند پیام مثبت و انگیزشی را به خواننده منتقل کند.

مرضیه نفری در ادامه به بررسی و تحلیل چندین موضوع مرتبط با ادبیات، فرهنگ و زندگی در شهر شیراز اشاره کرد و گفت: نویسنده اهمیت فضای مذهبی و تمدن در شیراز را مورد تأکید قرار می‌دهد و حرکت‌های مثبت در این زمینه را ستایش می‌کند. در شهرهای کوهستانی درختی که بار نمی‌دهد تهدید می‌کنند اما در شیراز آن را عروس می‌کنند. این نشانی از سرشار از زندگی بودن این شهر است که نویسنده هوشمندانه آن را انتخاب کرده تا موازی تلخی داستان پیش برود. او در مورد مفهوم آرامش صحبت می‌کند و می‌گوید که شاید هدف از زندگی، رسیدن به آرامش باشد، اما در عین حال، آرامش واقعی همیشه حاصل نمی‌شود و ممکن است فرد در مسیر خود با مشکلاتی روبه‌رو شود.

«سایدا» رمانی در بخش رمان اجتماعی با موضوع زنان امروز است

در بخش دیگری از این نشست، سمیه عالمی دبیر داستان و رمان نشر زائر گفت: نشر زائر ثبت روایت از زن ایرانی را در گستره تاریخ اسلام و ایران را دارد. چه زنان موثر جهان اسلام و چه زنان موثر ایران معاصر تا روایت تدبیر و مدیریت آنها در زمانه خودشان ثبت و ماندگار شود. «سایدا» نیز رمانی در بخش رمان اجتماعی با موضوع زنان امروز است.

وی ادامه داد: روایت‌های متنوع و کامل از مدیریت و نقش‌های مختلف زنان ایرانی، می‌تواند به درک بهتر و شناخت عمیق‌تر شخصیت‌های زن در جامعه کمک کند و خوانندگان را با شخصیت‌های واقعی و چندبعدی آشنا سازد.

کمال‌گرایی بیش از حد می‌تواند مانع از شکل‌گیری روایت و متن شود

معصومه محمودی نویسنده رمان «سایدا» گفت: «سایدا» برای من فقط یک تصویر بود اما کم‌کم پرورش پیدا کرد و تبدیل به شخصیت شد. هم‌پای «سایدا» من هم رشد کردم و هر دو با هم بالغ شدیم. به تدریج خود واقعی‌ام شدم و البته تمایلی نداشتم چیزی غیر از جهان خودم بنویسم. همراه دیدگاهم نسبت به زندگی و ارزش‌های آن عمیق‌تر شد و متوجه شدم که دنیا و زندگی ارزش جنگیدن و تلاش کردن را دارد. وقتی انسان تلاش می‌کند و می‌جنگد، نتیجه آن در نهایت شروع به خودنمایی می‌کند. تصویری که در ذهن داشتم. نوشتن برایم مسیر و اتفاقی است که در آن احساس می‌کنم تنها باید به آنچه درونم است وفادار باشم. من با تصویرسازی از دختری که در جنگل وارد دنیایی می‌شود و همکارش آلوده می‌گردد، شروع کردم. این تصویر نماد مبارزه و تلاش است.

وی ادامه داد: با پیشرفت در نوشتن، آرام آرام شخصیت‌ها و داستان شکل گرفتند و هر بار بازنویسی، احساس می‌کردم به شناخت دقیق‌تری از جهان داستان می‌رسم. کمال‌گرایی بیش از حد می‌تواند مانع از شکل‌گیری روایت و متن شود و در نتیجه، باید تعادل برقرار کرد تا روایت واقعی و تاثیرگذار باشد.

این داستان‌نویس تصریح کرد: با پیشرفت در نوشتن، آرام آرام شخصیت‌ها و داستان شکل گرفتند و با هر بار بازنویسی، احساس می‌کردم که در مرحله کسب تجربه و شناخت قرار دارد. باور دارم که کمال‌گرایی بیش از حد می‌تواند مانع از شکل‌گیری روایت و متن شود و در نتیجه، باید تعادل برقرار کرد تا روایت واقعی و تاثیرگذار باشد.

لینک خرید کتاب رمان سایدا